Ракьун гьа са кIусуникай гьа са чатук кьве куьтен авуна. Абурукай сад лежбердин гъиле гьатна ва гьасятда кIвалахдик экечIна. Муькуьди, са затIни тийиз, савдагардин туьквенда яргъалди къаткана. Са кьадар вахтарилай абур гьикI ятIани сад-садал гьалт хъувуна. Лежбердин гъиле куьтенди, гимишди хьиз, нур гузвай. Ам гьа чатук цIийиз гатайдалайни хъсан хьанвай. Са затIни тийиз туьквенда къаткай куьтен, муьрхъуь кьуна чIулав хьанвай.
Муьрхъуь кьунвай куьтенди вичин куьгьне дустунивай хабар кьуна:
— Вуна вучиз икI хъсандиз цIарцIар гузва, дуст?
— Зегьмет чIугурвиляй, дуст,- жаваб гана ада, — вун, муьрхъуь кьуна, эвеландалайни пис хьунин себеб, са затIни тийиз, гьакI къаткун я.
К. Ушинский
Гафар ва ибараяр: ракьун – железный; чад (чатук) – кузница; куьтен – плуг; лежбер – земледелец, крестьянин; гьасятда – тот час, сразу, моментально; кIвалах – работа; муькуь – другой; са затIни — ничего, ничто; савдагар – купец; туьквен – лавка, магазин; яргъалди – долго; гимиш – серебро; къаткай – пролежавший; муьрхъуь кьун – ржаветь; муьрхъуь кьунвай – заржавевший; цIарцIар гун – блестеть; зегьмет – труд; себеб – причина.
Суалар:
- Куьтенрин кьилел вуч атана?
- Абурун арада гьихьтин ихтилат хьана?
- Анай ваз вуч чир хьана?
- Ихтилатдин мана гьихьтинди я?