Ат-Тирмизидилай, Ан-Насаидилай, Агьмадалай ва Абу Давудалай атанвай гьадисда лугьузва: «Ни квекай сив хкудиз хьайитIа, хурмайралди хкудрай, вучиз лагьайтIа и карда берекат ава. Эгер хурмаяр авачтIа, целди хкудрай, вучиз лагьайтIа гьамни (яд) михьи ийизвай шейэрикай я».
Сив виридалайни цIийиз атIанвай хурмайралди хкудайтIа хъсан я. Абурулай алатайла, къиметлувилел гьалтайла, кьурурнавай хурмаяр къвезва, ахпа – Зам-замдин яд, адетдин яд, инжир, кишмиш, эхирдайни маса емишарни ширинлухар. «Шаргьу-ль-мафруз» ктабда къейд авунва хьи, никIедалди сив хкудун виртIедалди сив хкудунилай фазилатлу я. Виридалайни пуд хурмадив ва я тек тир гьи кьадардив хьайитIани сив хкудун меслят къалурзава. Амма са ва я кьве хурмадив сив хкудайлани суннат кьилиз акъудайдай жезва. Бужайримиди кхьизвайвал, хурмайралди сив хкудуни хуьрекдин кIвал сагълам ийизва. Эгер хуьрекдин кIвал ичIи ятIа, кхьизва ада, хурмайри адаз тIуьн эвез ийизва, эгер инсан тух ятIа – хуьрекдин кIвал михьи ийизва. Ибн Гьажара гьакIан целди вичин вахтунда сив хкудун геж хурмайралди сив хкудунилай хъсан я лугьуз кхьизва. Сив хкудиз хупI авур яд элкъвена эчIир хъувуна виже къведач.
Экв малум жедалди вилик къарагъунихъ авай гьикмет
«Ат-Таргъиб ва ат-Таргьиб» ктабдин гьашиятда (полаяда) Мустафа Мугьаммад Аммарата кхьизва: «Аллагьдин Пайгъамбарди (сав) чаз экв малум жедалди къарагъ лагьанва, вучиз лагьайтIа аник Аллагь рикIел гъун, тасбигь гъун, Къуръан кIелун, суннат кпIар авун ва экв малум хьайила ийизвай кпIар вахтунда авун акатзава, яни ам гьа и крарив кьадай хъсан вахт я». Экв малум жедалди къарагъунин берекат и крар тамамаруна ава: къарагъзава, дастамаз къачузва, тагьажуд-капI ийизва ва фу нез эгечIзава. Экв малум жедалди вилик хурмаяр ишлемишна ва ахпа вахт ибадат ийиз акъудайтIа, лап хъсан жеда. Амма ахварай аватнамазди гьич чинни чуьхуьн тавунмаз фу нез эгечIна жуван хуьрекдин кIвал ацIурна ва мад ахварал хъфена, гьатта пакаман капI ийиз вахтунда къарагъ тавуртIа, берекатни тIимил къачуда ва сагъламвилизни зиян гуда.
Макъала:
Ягьйа Мегьамедов