Зулу дагъларин шикилар бегьем дегишарна. Мукьвара абур экв гваз къацу тир, исятда рехи хьана акъвазнава. Инлай-анлай къацуни хъипи кулар аквазва. Якъин абурукай къацубур кьуьд-гад къацу цIирицIрин, хъипибурни жикIидин ва мертерин кулар я. Чун кIваляй кьуланфериз экъечIна, югъ ахъа жедайла, «Цавун чархар» тIвар алай пили кьунаринни цIегьерин маканрив агакьна. Чна ина гьарда са кьуьзуь кьун яна. Абур гьикI хьайитIани вагьши гьайванри кьадай. Кьуьзуь кьу наривай чпивай — чеб хуьз жезмачир: суьруь катайла, абур кьулухъ галамукьзавай, суьруьди чархарилай хкадардайла, и кьуьзуь гьайванар «вучда» лугьуз хияларзавайбур хьиз, хкадариз тежез, чархун кьилел аламукьзавай. Зи ихтилат и сеферда кьунарикай туш, къуьрекайни лекьрекай я…
Чи кицIи мертин кулaрай зурба са къуьр къарагъарна. Ам якIу кьунвай агъур беден гваз дагъдин чиникай винел катна. Чна кицIиз эвер хъувуна. КицI кьулухъ элкъвейла, къуьрен винел, цIакулрик тIурфандин ван кутуна, са лекьре гьужумна. Са легьзеда къуьр, чуьнуьх жедай далдадихъ къекъвез, амукьна, амма са далдани мукьварал адаз жагъанач.
Садра чаз акуна хьи, къуьре са акьван къалин тушир векьин кьалариз хкадарна, гьана ам далудихъ ярх хьана ва кIвачер бедендив игисна.
Заз и арада къуьрен язух атана. «ИкIа язух гьайванди вич ажузвилелди лувар квай къачагъдин къармахра твада жал?» — фикирна за. Тфенгдай ягъуникай метлеб авачир. Лекь яргъа авай.
Лекьре, къуьрев агакьайла, кIватIнавай лувар, тум аладарна, вичин бедендин аватунин гьерекат явашарна. Къармахар ахъайнавай тапасар яргъи авуна, ада вичи вич гъуьрчен винел гадарна.
За гила гуьзлемишзава: «Ингье, исятда лекьре къуьр гваз чархарал лув гуда ва гьанай вичин гъуьрч гадарна рекьида, ахпа неда…»
Амма за фикир авурвал хьанач. Къуьре вичин къуватлу къулухъ кIвачералди винел атай лекь яна. Лекь галтад хьана, са къвалахъ ярх хьана. Лекь, гадарай пек хьиз, векьера квахьайла, чна гьасятда ягъунар кьиле фейи чкадал чукурна. Къуьр катна, яргъа авай мертин кулара чуьнуьх хьана.
Чун мукъаятдиз лекьрен мукьув фена. Са лувухъ агалтна, лекь легьлемишиз ярх хьанвай. Адан ахъа кIуфай иви авахьзавай. Чаз и лекь гьамиша адаз ем-гъуьрч хьайи къуьре рекьидайвал янавайди ва адав вичин жаза агакьнавайди акуна.
Къуьре, акьалтIай дирибашвал авуна, вичин уьмуьр хвена. Ада, далудихъ ярх хьана, кьулухъ кIвачералди лекь акI яна хьи, нетижада лувар квай къачагъдин хур падна.
Якъин кар я, гьихьтин вагьши гьайван хьайитIани: кIандатIа — гъвечIиди, кIандатIа — чIехиди, ам вичин уьмуьр хуьз алахъда, вичи-вич душмандин сиве ва я къармахра твадач. Инал къуьрени вичин уьмуьр хуьнин амалдикай менфят къачуна. Им къуьре лекь, кIвачерал яна, жазаламиш авур къариба вакъиа хьана. Амма вакъиа къуьр патал хъсан куьтягь хьана.
Гьа йикъалай башламишна за «къуьр кичIе гьайван я» лугьузвай гъуьрчехъанрихъ галаз гьуьжетар ийизва. Бес ихьтинди кичIе гьайван яни?!
КъиясМЕЖИДОВ
Самур №: 7(301)
август, 2016