1-тапшуругъ. Агъадихъ ганвай гафар ван акъудна кIела. Абур чеб-чпмвай квелди тафаватлу ятIа, тайинара.
1) Кьал, кьел, кьул, кьил; 2) кьар, кьер, кьур; 3) гъал, гъул, гъел, гъил; 4) каф, кеф, куф, киф; 5) цун, цан, цин; 6) багъ, рагъ, дагъ, сагъ, тагъ; 7) авам, ават, авач.
_______________________________________________________________
1. Чеб лугьудайла, мецин вилик пай хкаж жедай ачух сесериз вилик жергедин ачух сесер лугьуда : [и], [уь], [э], [и].
2. Чеб лугьудайла, мецин кьулухъ пай хкаж жедай ачух сесериз кьулухъ жергедин ачух сесер лугьуда: [а], [у].
_____________________________________________________________________
2-тапшуругъ. И гафарик квай ачух сесер, вилик ва кьулухъ жерге фикирда кьуна, чара-чараз кхьихь.
Къалгъандини цуьк авурай рекьел зи,
Амма а цуьк ийиз жедай саягъ хьуй.
Къуй виридаз уртахни яз чилел зи
Гьамишалугъ туьхуьн тийир гьа рагъ хьуй!
(А. Исмаилов)
3-тапшуругъ. Кими гьарфар кухтаз, кхьихь.
Гегь…нш рекь…р ава и дар дер…йра,
Ит…мри вав д…ств…лин гъил вуг…да.
Регъ…з-регъуьз хъ…реда ваз руш…р чи,
Дид…йри ваз гь…рметдин гаф лугь…да.
Ина зегьм…т шиирар хьиз г…зел я:
Сергьят ав…ч и кьве кард…н ар…да,
Чи папари гуьз…л чIаг…й гъалар…кай
Халич…яр — поэма…р хр…да.
(А. Саидов)
Жавабар: е, е, е; и, у, а, у; уь, уь, а; е, уь,у; е, уь; а, а, а; е, а, и; а, я, а.
4-тапшуругъ.Гафарик квай ачух сесер, вилик ва кьулухъ жерге фикирда кьуна, кьве цIарцIе кхьихь
Лезги халкь азадвални садвал хуьнин терефда я. Гъилин хер фад алатда, мецин хер — геж.
_________________________________________________________________
Гзафвилин кьадарда са бязи гафарин дибар дегиш жеда: е-дин чкадал и кхьида. Месела: хел — хилер, хеб — хипер, хер — хирер.
Са бязи гафара гзафвилин кьадардани дибда авай сесинин гьарф амукьда. Месела: хев — хевер, сев — север, рак — ракIар ва мсб.
_________________________________________________________________
5-тапшуругъ. Агъадихъ ганвай гафар гзафвилин кьадарда эцигиз, кхьихь. Месела: нек — некIер.
СикI, кьуьд, лаз, ник, векь, мег, раб, мет, нек, ветI, рикI, пIипI, сят, сев, мес.
6-тапшуругъ. И гафар гзафвилин кьадарда эцигиз, кхьихь. Дибдик квай ачух сесерин гьарфарикай цIар чIугу.
1. Бугъ, ван, гуж, зур, сув, диб, суд, цIил, кьур, къуш, нуькI, кьил, кIул, кIус, сив, тIиш, тIун, мух, мурк, чил, рух, хуьр, цуьк, чIук, чIул.
2. Гел, гъед, гьекь, гьер, зенг, къвед, къен, кьеб, кьеж, кьен, кIев, кIек, кIел, легъв, лекь, сес, макь, мал, мах, чанг, пехъ, тIекв, шал, гъам, хар, цан, цIам, экв.
Если у кого-то возникнут вопросы по данному уроку или пожелания, пишите в комментарии или на e-mail lezgikids@ya.ru